Dossiers

Auteurscontractenrecht

In Nederland gelden op grond van het auteurscontractenrecht speciale regels om de contractuele positie van auteurs en uitvoerend kunstenaars ten opzichte van hun uitgevers of producenten te versterken. Producent en artiest zijn immers een team en beiden zijn  gebaat bij een heldere en deugdelijke overeenkomst. In 2024 hebben NVPI Muziek, Ntb en Kunstenbond (vernieuwde) aanbevelingen artiestenovereenkomst en een (vernieuwd) model sessieovereenkomst opgesteld.

• Aanbevelingen artiestenovereenkomst
• Aanbevelingen artiestenovereenkomsten februari 2024
• Model sessieovereenkomst
• Model sessieovereenkomst februari 2024

Geschillencommissie Auteurscontractenrecht

Met de commissie wordt beoogd geschillen tussen makers en producenten op een snelle en rechtvaardig manier op te lossen. De bevoegdheid van de geschillencommissie omvat geschillen over onderwerpen die zijn aangewezen door de Wet Auteurscontractenrecht, met name de auteurscontractenrechtelijke bepalingen over billijke vergoeding en aanvullende billijke vergoeding bij nieuwe exploitatiewijzen, transparantieverplichting, bestsellerbepaling, non-usus bepaling, onredelijk bezwarende bedingen en de billijke vergoeding voor gebruik in filmwerken. 

• Reglement Geschillencommissie Auteurscontractenrecht
• Reglement Geschillencommissie Auteurscontractenrecht januari 2024
• Brochure Geschillencommissie Auteurscontractenrecht
• Brochure Geschillencommissie Auteurscontractenrecht januari 2024

Artificial Intelligence (AI)

In Europa is sinds de zomer van 2024 de AI Act van kracht. In de Act staan onder andere transparantievereisten voor AI-systemen voor algemene doeleinden. Zo moeten ze informatie publiceren over de content die gebruikt is voor training van de modellen, zoals bijvoorbeeld video. Daarnaast moeten kunstmatige of gemanipuleerde afbeeldingen, audiobestanden en video-inhoud (“deepfakes”) duidelijk als zodanig worden aangeduid. Door AI-systemen te verplichten transparant te zijn over de gebruikte content, is het volgens de EU-wetgever beter mogelijk om auteursrecht uit te oefenen. NVPI pleit voor stevige Europese richtsnoeren die de uitvoering ondersteunen.

• EU AI Act
• Actuele informatie over de EU AI Act vindt u hier.

Opt-out
Training van AI-systemen lijkt te vallen onder “tekst- en datamining”. Dit is een bepaalde door de EU DSM Auteursrechtrichtlijn voorgeschreven en in de Nederlandse wet (verplicht) omgezette uitzondering, onder voorwaarden, op auteursrecht en naburige rechten. De uitzondering kan alleen gelden bij rechtmatige toegang en als het naburige recht niet uitdrukkelijk op passende wijze is voorbehouden, zoals door middel van machinaal leesbare middelen bij een online ter beschikking gesteld fonogram (art. 10 sub q Wet op de Naburige Rechten). Daarom adviseert NVPI haar leden om een duidelijk, machinaal leesbare ‘opt-out’ (voorbehoud) voor hun opnamen te maken op hun websites. Overigens geldt voor onderzoeksorganisaties en instellingen voor cultureel erfgoed met het oog op wetenschappelijk onderzoek een specifieke wettelijke (EU en omgezette Nederlandse) regeling zonder genoemde mogelijkheid tot voorbehoud (opt-out).

Handhaving 

NVPI heeft mandaat van haar aangesloten leden op namens hen op te treden tegen inbreuk op auteursrecht, naburige rechten en merkenrecht. BREIN voert de activiteiten rondom de bestrijding van piraterij uit. 

• BREIN
• Auteurs, uitvoerend kunstenaars, uitgevers, producenten en distributeurs van muziek, films, boeken, geschriften, beeld, games en interactieve software verdienen een eerlijke beloning voor het gebruik van hun werken. Bij legale diensten is dat geregeld, maar er vindt ook nog veel illegale uitwisseling plaats, online en offline. Stichting BREIN detecteert en bestrijdt grootschalige auteursrechtinbreuk en -misbruik namens haar aangeslotenen, verzorgt voorlichting en stimuleert legaal gebruik. Voor actuele informatie zie de website van BREIN.

Collectief beheer

Er is sprake van collectief beheer wanneer één organisatie namens een groep rechthebbenden optreedt om het auteursrecht of naburig recht uit te oefenen. Dat kan goedkoper, effectiever en veiliger zijn. Daarnaast kunnen sommige vergoedingsrechten bij wet zelfs uitsluitend collectief worden uitgeoefend. Het College van Toezicht Auteursrechten (CvTA) houdt toezicht op collectief beheersorganisaties (CBO’s), onder meer ten aanzien van de verdeling van vergoedingen voor het gebruik van auteurs- en nabuurrechtelijk beschermde werken. 

• Sena
• Sena regelt de rechten van (inter)nationale muzikanten en producenten. Sena betaalt een vergoeding als hun muziek in het openbaar gedraaid wordt. Zie www.sena.nl.  
• Stichting Audioproducenten (STAP)
• Stichting Audioproducenten (STAP) is de collectieve beheersorganisatie (CBO) voor muziekproducenten, die vergoedingen ontvangt van onder meer Stichting De Thuiskopie en Stichting Leenrecht, maar ook van aanbieders van VOD diensten. Zie www.stichtingstap.nl.
• Stichting De Thuiskopie
• De thuiskopievergoeding biedt de auteurs – en naburig rechthebbenden een (gedeeltelijke) compensatie voor de inkomsten die zij mislopen doordat hun werk gekopieerd wordt.  Stichting de Thuiskopie verdeelt de thuiskopievergoedingen via de verdelingsorganisaties onder de auteursrechthebbenden. Zie www.thuiskopie.nl.
• Stichting Leenrecht
• Als auteursrechtelijk beschermde werken (bijvoorbeeld boeken, muziek, films of kunst) ter beschikking worden gesteld door middel van uitlenen, dienen de rechthebbenden zoals schrijvers, vertalers, illustratoren, musici, regisseurs en uitgevers, een billijke vergoeding te ontvangen. Het recht op deze vergoeding heet leenrecht. De Stichting Leenrecht is door de minister aangewezen om deze wettelijke vergoeding te innen. Zie www.leenrecht.nl. 

Stimulering en subsidie

Er zijn diverse regelingen waarmee muzikanten en producenten financieel ondersteund kunnen worden.

• Sena Muziekproductiefonds (MPF)
• Sena geeft financiële ondersteuning aan muzikanten en producenten die een opname willen maken. Zij moeten meer dan 20 uur per week werkzaam zijn als uitvoerend kunstenaar en/of producent én aangemeld zijn bij Sena. Voor meer informatie over de regeling en de voorwaarden, bekijk de website van Sena Muziekproductiefonds.
• Dutch Music Export
• Dutch Music Export is een initiatief van Fonds Podiumkunsten, Buma Cultuur en de Stichting Popcoalitie en heeft tot doel het aantoonbaar en meetbaar structureel versterken van de internationale positie van de Nederlandse popmuziek binnen de wereldwijde muzieksector. Bekijk de website van Dutch Music Export voor meer informatie.
• Upstream: Music (FPK)
• Upstream: Music is bedoeld voor artiesten die al enige tijd bezig zijn en een stevige basis hebben. Een bijdrage uit Upstream: Music kan worden gebruikt om een sprong te maken naar meer publiek en ook meer inkomsten. Een aanvraag kan door de artiest zelf worden gedaan of door een professionele partij, zoals een managementbureau, publisher of label. Voor meer informatie, bekijk de website van Upstream: Music.