Bioscoopjaar 2020; vallen en weer opstaan
Het kalenderjaar 2020 was voor het grootste deel van het jaar een crisisjaar voor de bioscoopbranche. Onder invloed van de coronapandemie daalde het aantal bezoeken van 38,0 miljoen bezoeken naar 16,8 miljoen bezoeken, een daling van 56% in vergelijking met 2019. Het aantal bezoeken in de periode vanaf 15 maart (de eerste lockdown) daalde zelfs met ruim 73%.
Na een uitstekend begin van 2020 (met een stijging in bezoek t.o.v. 2019 van ruim 9%) werd de bioscoopbranche geconfronteerd met diverse restricties, waaronder bezoekbeperkingen, driemaal verplichte sluiting voor een periode van in totaal 15 weken en een verbod op de verkoop van eten en drinken voor een periode van 11 weken. In 2020 stond gemiddeld 80% van de stoelen vanwege de bezoekbeperkingen “gedwongen” leeg. De totale omzetdaling (tickets en F&B) komt daarmee uit op circa 300 mln. euro ten opzichte van 2019.
De totale omzet uit de kaartverkoop kwam in 2020 uit op 152 miljoen euro, een daling van 56% in vergelijking met 2019. De gemiddelde ticketprijs daalde naar 9,04 euro, een daling van 0,10 euro ten opzichte van 2019. Het gemiddeld aantal bezoeken per hoofd van de bevolking daalde van 2,2 naar 1,0.
De film die veruit het populairst was in 2020 (met 1.002.600 bezoeken) was 1917. Ook deed de Nederlandse film De beentjes van Sint-Hildegard het bijzonder goed. De film trok 711.864 bezoeken, ruim meer dan welke Nederlandse film dan ook uit 2019. Tijdens de coronacrisis werden een groot aantal films uitgesteld; met uitzondering van Tenet. Deze blockbuster van Christopher Nolan deed het, ondanks de restricties, bijzonder goed en trok 720.185 bezoeken.
Voor 2021 is de verwachting dat de sector de eerste tekenen van herstel zal kunnen vertonen. Er zullen naar alle waarschijnlijkheid een groot aantal aantrekkelijke releases verschijnen, waaronder de nieuwe James Bond film No Time To Die, Dune, De slag om de Schelde en de nieuwste film van Paul Verhoeven: Benedetta.
De cijfers werden vandaag bekendgemaakt tijdens de online perspresentatie van Filmdistributeurs Nederland (FDN) en de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) in Pathé Tuschinski in Amsterdam.
Investeringen
Ondanks de crisis blijven exploitanten en distributeurs investeren om een groei van het aantal bezoekers mogelijk te maken. Zo zijn er nieuwe bioscopen geopend in Haarlem, Nijmegen en Roosendaal. Ook zijn er in diverse bioscopen en filmtheaters extra zalen geopend, waaronder zogenaamde boutique filmzalen met een sfeervolle setting. De bioscopen en filmtheaters blijven daarnaast investeren in beeld en geluid, zitcomfort, in nieuwe (shop)concepten en (online) marketing.
In 2020 zijn er vier nieuwe bioscopen en filmtheaters bijgekomen. Er werden 10 extra zalen geopend. Het totale stoelenaantal nam toe met circa 1.200 stoelen ten opzichte van 2019.
Nederlandse film
Alhoewel de Nederlandse films in de eerste drie kwartalen erg sterk presteerden door een sterk aanbod en minder concurrentie van buitenlandse films, daalde het aantal bezoeken over het gehele jaar wel met 20%. Die daling is echter een stuk lager t.o.v. van de totale markt. Hierdoor is het marktaandeel van Nederlandse films gestegen van 12% naar 21%. Naast De Beentjes van Sint-Hildegard waren de films April, May en June (377.203 bezoeken), Onze jongens in Miami (293.477 bezoeken) en Alles is zoals het zou moeten zijn (252.460 bezoeken) populair onder bezoekers. Allen door Stichting Abraham Tuschinski Fonds ondersteunde films.
Interview panel afgevaardigden NVBF en FDN
De voorzitter van de NVBF, Winnie Sorgdrager, sprak over het feit dat de corona pandemie een ernstige bedreiging voor de branche vormt – en dat juist in het jaar dat de Cinema 125 jaar bestond. Maar de behoefte van het publiek om uit te gaan blijft en het bioscoopbezoek heeft daarbij als een van de goedkoopste uitjes een enorme aantrekkingskracht. Met de diversiteit aan films wordt daarmee een spannende, grappige en ontroerende beleving geboden. De opkomst van streamingdiensten blijkt geen serieuze bedreiging, uit onderzoek blijkt dat mensen die veel streamen ook vaker naar de bioscoop gaan.
Jacques Hoendervangers, algemeen directeur van Pathé Theaters was blij met de generieke maatregelen van de overheid, maar toonde een dringende wens tot meer maatwerk. Hoopvol zijn de testen die begin 2021 plaatsvinden in samenwerking met Economische Zaken (de zogenaamde fieldlabs) om te komen tot versoepeling met betrekking tot het aantal bezoekers per zaal. Ook speelt de aanpassing van de zogenaamde routekaart daarbij een belangrijke rol. Voorop staat dat de bioscopen en filmtheaters een veilige omgeving bieden. Ook onze bezoekers geven aan zich veilig te voelen in onze bioscopen en de veiligheids- en hygiëne maatregelen duidelijk te vinden.
Mevrouw Sorgdrager gaf verder aan dat het nu zeker niet gepast is de markt zwaarder te belasten door middel van het invoeren van een investeringsverplichting, ter ondersteuning van het Nederlands product, voor exploitanten. Vanwege de crisis zal de branche vele jaren nodig hebben om zich te herstellen.
Jacques Hoendervangers benoemde verder de goede samenwerking binnen de branche bij de totstandkoming van de campagne “ganaardefilm.nl”. Er is sprake van een trouw publiek en we zien dat het publiek graag wil komen.
Hajo Binsbergen, bestuurslid FDN en managing director Warner Bros. Holland gaf aan dat veel beslissingen over het uitbrengen van films internationaal worden genomen en dat er anders tegen de zogenaamde “windows” wordt aangekeken. Mede door corona is de markt aan het veranderen, de “traditionele window” voor de bioscoop is geen vanzelfsprekendheid meer.
Klaas de Jager, managing director Independent Films, ziet de ontwikkeling dat onafhankelijke distributeurs in het gat zijn gesprongen dat door de verschuiving van blockbusters is ontstaan. Hun internationale titels (zoals After We Collided en Honest Thief) en zeker ook hun Nederlandse producties (waaronder Alles is zoals het zou moeten zijn en Casanova’s) kregen hierdoor meer ruimte.
Hajo Binsbergen en Klaas de Jager zien verder de terugkeer van de “Classics”, die positief hebben bijgedragen aan meer bezoeken. Vooruitkijkend staat er een overvloed aan internationale en Nederlandse, mede door corona uitgestelde, producties aan te komen. Waaronder Wonder Woman 1984 en De Slag om de Schelde.
Markt & cijfers
In de toelichting bij de jaarcijfers stonden moderator René Mioch en Koen de Groot (Business intelligence analist NVPI) stil bij belangrijke thema’s en trends. Zo werd duidelijk dat bioscopen en filmtheaters na een lange periode van groei een flinke dreun hebben gekregen in het aantal bezoeken. Niet sinds 1994 werden er zo weinig bezoeken geregistreerd. Dat terwijl de eerste twee maanden juist nog groei lieten zien ten opzichte van het recordjaar 2019. Sterker nog: voorafgaand aan de eerste lockdown wisten meer mensen de bioscoop te vinden dan de gehele periode daarna. Het uitstellen van grote titels van majors studio’s heeft ook duidelijk een effect gehad op de markt. Onafhankelijke studio’s wisten hier op in te spelen en zagen hun marktaandeel flink stijgen.
Hoewel we terugkijken op een ongekende crisisperiode, die bovendien nog onverminderd gaande is, heeft de branche er alle vertrouwen in dat de sector zich geleidelijk aan zal herstellen. Het publiek zal blijven komen wanneer de bioscopen en filmtheaters weer open gaan. Want wat het medium te bieden heeft is een magische ervaring en dat kan niet door iets anders worden overtroffen.
Bekijk hier de kerncijfers en de top 20 algemeen, top 30 Nederlandse Films, top 20 filmtheaters hier.